کد مطلب:276880 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:125
جغرافیای تاریخی ایران
ایران، یكی از ممالك باستانی جهان است، نام ایران از كلمه ی «آریانا» و یا «آیریانا» كه در «اوستا» كتاب مقدس زردتشتیان آمده، گرفته شده است، معنی كلمه ی «ایران» سرزمین آریاها- سرزمین نجیب زادگان است. [1] .
در وجه تسمیه ی ایران به این نام، گفته می شود: كلمه ی «ایران» در اصل، همان آریانا و یا آیریانا بوده است كه بتدریج، و كم كم طی مرور زمان، تحریف شده و بلفظ ایران امروز درآمده است.
و اما كلمه ی «پرشیا» كه اروپائیها و بیشتر خارجیهای دیگر آنرا در مورد ایران بكار می برند، از لفظ قدیم یونانی «پرسیس» كه بمعنی ایالت فارسی بوده و در قدیم «پرسا» خوانده می شده، گرفته شده است.
اشتهار ایران با نام فعلی آن جنبه ی تازگی دارد و از نیم قرن اخیر یعنی: (در سال 1313 هجری شمسی برابر با سال (1935) میلادی) كه دولت ایران آنروز از تمامی كشورهای جهان درخواست نمود كه نام «ایران» را بجای كلمه ی «پرسا» و یا «پرشیا» بكار ببرند، این نام مرسوم و شناخته شده است. [2] در شمال شرقی، و یا شرقی ترین نقطه ی ایران فعلی، منطقه ی وسیع و پرجمعیتی وجود دارد كه در تمام دوران تاریخ اسلام، مورد توجه عمیق پیشوایان معصوم علیهماالسلام و محدثان و مؤلفان و مورخان و جهانگردان بوده است.
نام این منطقه ی پهناور در روزگار گذشته و تاریخ اسلام «خراسان» بوده و هم اكنون نیز بهمین نام شناخته می شود.
از مطالعه ی كتابهایی مانند فقه و حدیث و تاریخ و جغرافی و امثال آن كه بنحوی با نام «خراسان» ارتباط پیدا می كند چنین استفاده می شود كه این منطقه از عهد كهن، نام سرزمین وسیع پهناوری بوده است كه معروف و مشهور بوده و از مناطق مهم و حساس و مركزی ایران به شمار می رفته، و در میان سایر شهرهای ایران شهرت
[ صفحه 158]
بسزائی داشته است تا جائی كه اعراب و مسلمانان صدر اسلام بخصوص عربهای حجاز و عراق، غالبا بموازات نام «فرس» و «عجم» و «موالی» ایرانیان را به این منطقه ی پرجمعیت منسوب نموده، و از آنان به عنوان «خراسانیان» و یا مردم خراسان یاد می كرده اند.
در وجه تسمیه ی ایران به این نام، گفته می شود: كلمه ی «ایران» در اصل، همان آریانا و یا آیریانا بوده است كه بتدریج، و كم كم طی مرور زمان، تحریف شده و بلفظ ایران امروز درآمده است.
و اما كلمه ی «پرشیا» كه اروپائیها و بیشتر خارجیهای دیگر آنرا در مورد ایران بكار می برند، از لفظ قدیم یونانی «پرسیس» كه بمعنی ایالت فارسی بوده و در قدیم «پرسا» خوانده می شده، گرفته شده است.
اشتهار ایران با نام فعلی آن جنبه ی تازگی دارد و از نیم قرن اخیر یعنی: (در سال 1313 هجری شمسی برابر با سال (1935) میلادی) كه دولت ایران آنروز از تمامی كشورهای جهان درخواست نمود كه نام «ایران» را بجای كلمه ی «پرسا» و یا «پرشیا» بكار ببرند، این نام مرسوم و شناخته شده است. [2] در شمال شرقی، و یا شرقی ترین نقطه ی ایران فعلی، منطقه ی وسیع و پرجمعیتی وجود دارد كه در تمام دوران تاریخ اسلام، مورد توجه عمیق پیشوایان معصوم علیهماالسلام و محدثان و مؤلفان و مورخان و جهانگردان بوده است.
نام این منطقه ی پهناور در روزگار گذشته و تاریخ اسلام «خراسان» بوده و هم اكنون نیز بهمین نام شناخته می شود.
از مطالعه ی كتابهایی مانند فقه و حدیث و تاریخ و جغرافی و امثال آن كه بنحوی با نام «خراسان» ارتباط پیدا می كند چنین استفاده می شود كه این منطقه از عهد كهن، نام سرزمین وسیع پهناوری بوده است كه معروف و مشهور بوده و از مناطق مهم و حساس و مركزی ایران به شمار می رفته، و در میان سایر شهرهای ایران شهرت
[ صفحه 158]
بسزائی داشته است تا جائی كه اعراب و مسلمانان صدر اسلام بخصوص عربهای حجاز و عراق، غالبا بموازات نام «فرس» و «عجم» و «موالی» ایرانیان را به این منطقه ی پرجمعیت منسوب نموده، و از آنان به عنوان «خراسانیان» و یا مردم خراسان یاد می كرده اند.
[1] جغرافياي كامل جهان ص 161، چاپ سال 1361- انتشارات بنياد.
[2] براي اطلاع بيشتر به (تاريخ ايران قديم) تأليف حسين پيرنيا (مشيرالدوله سابق) چاپ سال 1310 و جغرافياي مفصل ايران ج 1، ص 42، 41 تأليف دكتر ربيع ربيعي چاپ سال 1361 مراجعه فرمائيد.